वसुबारस – मातृत्व, संस्कार आणि भक्तीचा उत्सव

     आपली भारतीय संस्कृती ही निसर्ग, जनावर आणि मानव यांच एकत्रित नात जपणारी आहे. त्या नात्याची अनुभूती देणारा पहिला दिवाळीचा दिवस म्हणजे वसुबारस, ज्याला "गोवत्स दिन" असही म्हणतात. या दिवशी प्रत्येक घरात गाय आणि वासराच पूजन केल जात, कारण आपल्या जीवनात गाईच स्थान देवत्वाला साजर आहे.वसुबारस हा दिवस मातृत्वाचा आणि कृतज्ञतेचा प्रतिक मानला जातो. जसे माता आपल्या लेकरांवर प्रेम करतात, तसेच गाय आपल्या वासरावर अपरंपार माया करत असते. या दिवशी स्त्रिया आपल्या घरातील गोमाता व वासराचे विधिपूर्वक पूजन करतात,  तिला फुलं, हळद-कुंकू, आणि नैवेद्य अर्पण करून तिच महत्त्व स्मरतात.धर्मग्रंथात गाईला ‘कामधेनू’ अशी उपमा दिली आहे. ती सर्व शुभ फल देणारी आहे. तिच्या दुधातून जीवन, पोषण आणि आरोग्य मिळत. वसुबारसीच्या दिवशी गाईला अन्न देऊन, तिच्या पायांखाली शरण जाऊन माणूस स्वतःच्या कृतज्ञ भावनेच प्रदर्शन करतो. हे पूजन केवळ परंपरा नाही, तर प्रत्येक जीवाबद्दल आदर व्यक्त करण आहे.दिवशी घरात सणाच वातावरण असतं. सकाळी सूर्योदयापूर्वी उठून घर स्वच्छ करण्यात येत. महिलावर्ग सुंदर रंगोळ्या काढतात, पूजनाची तयारी करतात. त्यानंतर गाय व वासराला प्रेमपूर्वक अन्न घालून माता पारंपरिक गीत म्हणतात. ग्रामीण भागात तर वसुबारसला विशेष महत्त्व आहे, गाईच्या गाभाऱ्यात दीप लावून, तिला तांदूळ आणि मूगाच नैवेद्य दाखवण हे अनिवार्य असत.वसुबारस आपल्याला शिकवते की मातृप्रेमाला आणि निसर्गाला कधीच विसरू नये. ही दिवाळीची सुरुवात फक्त आनंदानेच नव्हे, तर कृतज्ञतेच्या भावनेने होते. गाय ही आपल्या जीवनाची जननी आहे.  तिच्या सन्मानाने आपण आपल्या संस्कारांची मुळे जपतो.भक्ती, प्रेम आणि शुद्ध भावनेने साजरी होणारी वसुबारस आपल्याला सांगते की प्रत्येक आशीर्वादाचा उगम मातृत्वाच्या आर्त भावनेत आहे. म्हणूनच या दिवसाला आपण केवळ पूजनाचा विधी नाही, तर संस्कारांचा उत्सव म्हणू शकतो.