लक्ष्मीपूजन: समृद्धी, पावित्र्य आणि श्रद्धेचा सोहळा

   भारतीय संस्कृतीतील सर्वात मोठा आणि आनंददायी सण म्हणजे दिवाळी, ज्याला 'दीपावली' अर्थात दिव्यांची माळ असेही म्हणतात. या पाच दिवसांच्या उत्सवातील मध्यवर्ती आणि सर्वात महत्त्वाचा दिवस म्हणजे लक्ष्मीपूजनाचा दिवस. आश्विन महिन्यातील अमावस्येच्या या पवित्र दिवशी, अंधारावर प्रकाशाचा विजय साजरा केला जातो आणि समृद्धीची देवी लक्ष्मीचे विशेष पूजन केले जाते. लक्ष्मीपूजन केवळ भौतिक संपत्ती आणि धनप्राप्तीसाठी केले जात नाही, तर ते गृहसौख्य, समाधान, आरोग्य आणि शांती या सर्वांचे प्रतीक आहे. हिंदू धर्मातील मान्यतेनुसार, या दिवशी समुद्रमंथनातून देवी लक्ष्मी क्षीरसागरातून प्रकट झाल्या होत्या, म्हणून हा दिवस ऐश्वर्याचा आणि शुभत्वाचा मानला जातो.‌ या दिवशी घराची आणि वातावरणाची स्वच्छता करून ते दिव्यांनी, फुलांनी आणि रांगोळीने सजवले जाते. स्वच्छ आणि प्रसन्न वातावरणातच लक्ष्मी देवीचा वास होतो, अशी श्रद्धा आहे. अनेक व्यापारी आणि व्यावसायिक लोकांसाठी हा दिवस नवीन आर्थिक वर्षाची सुरुवात असतो. या दिवशी नवीन धनाची व तिजोरीची देखील पूजा केली जाते, ज्यामध्ये नवीन वर्षासाठी समृद्धीची प्रार्थना केली जाते. लक्ष्मीपूजनावेळी देवी लक्ष्मीसोबतच श्रीगणेशाची पूजा करणे अत्यंत महत्त्वाचे मानले जाते. गणपतीला 'विघ्नहर्ता' मानले जाते, म्हणून कोणत्याही शुभ कार्याची सुरुवात त्याच्या पूजेने होते. गणेशाच्या कृपेने बुद्धी प्राप्त होते, तर लक्ष्मीच्या कृपेने धन-समृद्धी प्राप्त होते. लक्ष्मीपूजनाची तयारी अनेक दिवस आधीपासून सुरू होते. घर पूर्णपणे स्वच्छ केले जाते. पूजेसाठी एक स्वच्छ पाट (चौरंग) घेऊन त्यावर लाल वस्त्र अंथरले जाते. त्यावर गणपती, लक्ष्मी आणि धन-समृद्धीचे प्रतीक म्हणून सोन्या-चांदीचे दागिने, नाणी किंवा लक्ष्मी यंत्र मांडले जाते. संध्याकाळी, प्रदोष काळात, शुभ मुहूर्तावर गणपतीची पूजा करून लक्ष्मीची षोडशोपचार पूजा केली जाते. देवीला विविध नैवेद्य (विशेषतः धने, गूळ, साळीच्या लाह्या, बत्तासे) अर्पण केले जातात. श्रीसूक्त पठण आणि लक्ष्मी मंत्रांचा जप केला जातो आणि शेवटी आरती करून संपूर्ण घरामध्ये आणि व्यवसायाच्या ठिकाणी दिव्यांची आरास केली जाते.लक्ष्मीपूजन हा केवळ एक धार्मिक विधी नसून, तो आपल्या जीवनातील कृतज्ञता, स्वच्छता आणि सकारात्मकतेचा संदेश देणारा सण आहे. या दिवशी आपण केवळ धन-धान्याची नव्हे, तर आनंद, प्रेम आणि बंधुत्वाची समृद्धी आपल्या जीवनात कायम राहो, यासाठी प्रार्थना करतो. दिव्यांच्या या प्रकाशात आपले जीवन आणि समाज तेजोमय व्हावा, हीच लक्ष्मीपूजनाची खरी भावना आहे.